مهم ترین علل بروز بیماری های قلبی
عوامل ایجاد کننده بیماری های قلبی بسته به نوع بیماری متفاوت است. عواملی که ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش میدهد، ممکن است گاه قابل کنترل ونشات گرفته از رفتار و عادات اشتباه و نادرست انسان باشد و گاه ممکن است عواملی غیر قابل کنترل مثل سن و جنسیت، نقایص قلبی مادرزادی و …داشته باشد. در ادامه به بررسی تمام عوامل بروز بیماری های قلبی میپردازیم.
عوامل بروز بیماری های قلبی که قابل کنترل نمیباشند
جنسیت
مردان نسبت به زنان در سنین پایینتری دچار حملات قلبی میشوند. زنان پیش از یائسگی بدلیل وجود هورمونهای جنسی خود در مقابل بیماریهای قلبیعروقی محافظت میشوند.
با این حال هنوز هم بیماریهای قلبیعروقی علت اصلی مرگومیر در زنان میباشند. پس از یائسگی خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی در زنان شروع به افزایش میکند.
پس از 65 سالگی خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی در زنان مشابه مردان همسن خود بوده و حتی پس از 75سالگی، زنان نسبت به مردان همسن خود در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میباشند.
افزایش سن
با افزایش سن خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی افزایش مییابد. بیش از 80 درصد افرادیکه بدلیل ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میمیرند، بیش از 65 سال سن دارند.
با افزایش سن، عملکرد قلب ضعیفتر می شود، دیوارههای قلب ضخیمتر میشوند، قدرت پمپ کردن قلب کمتر میشود و دیوارههای سرخرگها ممکن است سفت و باریکتر شوند.
علاوه بر سفت و سخت شدن سرخرگها (تصلب شرایین یا آترواسکلروز)، ابتلا به سایر بیماریها مانند فشارخون بالا نیز ممکن است مشکل را تشدید کنند. پر واضح است که این روند تحت تأثیر شیوه زندگی از جمله رژیم غذایی و فعالیت جسمانی است.
ژنتیک
بیماریهای قلبیعروقی درخانوادهها به شکل ژنتیکی بوده و افرادیکه دارای پدر و مادر یا برادر و خواهر دچار بیماری سرخرگ کرونری هستند به احتمال بیشتری به این بیماریها مبتلا میشوند.
افزایش خطر زمانی بیشتر است که فرد سابقهای از مرگ در یکی از اعضای خانواده بدلیل ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی در سنین پایین را داشته باشد (یعنی مرگ ناشی از بیماریهای قلبیعروقی در سن زیر 55 سال در مردان و زیر 65 سال در زنان).
قومیت و نژاد هم در ایجاد بیماریهای قلبیعروقی نقش دارند. سیاهپوستان بدلیل فشارخون بالاتر نسبت به سفیدپوستان در معرض خطر بیشتری میباشند. فعلا نمی توان مواد ژنتیکی خود را تغییر داد، اما آگاهی از وضعیت ژنتیکی در انسان باعث میشود که فرد سایر عوامل خطر قابل کنترل را بهتر مدیریت نماید.
عوامل خطر عمدهای که قابل کنترل، قابل اصلاح و یا قابل درمان هستند
رژیم غذایی نامناسب
بر گرفته از عادات غذای نامناسب هستند که باعث افزایش سه عامل خطر بیماریهای قلبی عروقی، یعنی افزایش وزن، کلسترول و فشار خون میشود؛ در واقع عادات غذایی، یکی از مهمترین عوامل موثر در شکلگیری الگوی غذایی انسان هستند که تعیینکننده چگونگی انتخاب، آماده کردن، طبخ، مصرف و نگهداری موادغذایی است.
عادات غذایی ریشه در عوامل مختلفی مانند شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری عوامل دیگر دارد که سینه به سینه و نسل به نسل به افراد رسیده و ریشه در باورهای انسان دارد. گاهی معمولا بدون تفکر و تعمق، از عادات غذایی پیروی می کنیم و توجهی به اثرات آنها در سلامت خود نداریم، در حالی که بسیاری از عادات غذایی معمول ما ممکن است نا مناسب بوده و اثرات نامطلوب و گاه جبران ناپذیری در سلامت ما بجای گذارد برخی از مهمترین این عادات مانند افزودن نمک زیاد به غذا، مصرف زیاد مواد سرخ کردنی، استفاده زیاد از غذاهای فراوری شده مانند غذاهای کنسروی –سوسیس-کالباس و…. مصرف کم سبزیجات و میوه ها در رژیم غذائی روزانه و بسیاری موارد دیگر که بر سلامت قلب تاثیر سوء دارند.
کلسترول خون بالا
افزایش سطح کلسترول خون بطورمستقیم خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی را افزایش میدهد. کلسترول ماده چربی مانندی است که درخون حمل میشود، البته کلسترول اضافی از طریق غذاهایی با منشاء حیوانی مثل گوشت، تخم مرغ و لبنیات وارد بدن میشود.
فشارخون بالا (هیپرتانسیون)
فشارخونبالا خطر ایجاد بسیاری از بیماریهای قلبیعروقی مانند بیماری سرخرگهای کرونری، حمله قلبی، نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب و سکته مغزی را افزایش می دهد.
سایر عوامل دیگری مانند چاقی، سوء مصرف الکل، رژیم غذایی ناسالم یا عدم فعالیت جسمانی نیز میتوانند در ایجاد فشارخون بالا دخیل باشند، البته ممکن است انسان بدون وجود هیچ یک از این عوامل، باز هم مبتلا به فشارخون بالا شود.
چاقی و افزایش وزن
چاقی و افزایش وزن بدن در ایجاد خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی مستقل از سایر عوامل خطر دخیل میباشد، چرا که سبب افزایش بارکاری قلب میشود. چاقی فشارخون را افزایش داده، اثرات مضری برروی کلسترول داشته و در ایجاد بیماری قند خون (دیابت) دخیل میباشد.
عدم فعالیت جسمانی
شیوه زندگی غیرفعال سبب افزایش خطر ابتلا به اضافهوزن، سطح کلسترول خونبالا، فشارخونبالا و دیابت (بیماری قند خون) میشود. ورزش منظم حتی درحد متوسط، سبب کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میشود.
بیماری قند خون یا دیابت نوع 2
ابتلا به دیابت، فرد را در معرض خطر جدی قرار میدهد. درحدود 65 تا 75 درصد افراد مبتلا به دیابت به علت ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میمیرند. کنترل دیابت ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی را نیز کنترل کند .
سیگار و سایر دخانیات
افراد سیگاری نسبت به افراد غیرسیگاری علاوه بر افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه، در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی نیز میباشند.
استعمال سیگار سبب افزایش تعداد ضربان قلب و انقباض سرخرگها شده و در انسداد سرخرگها توسط پلاک دخالت نموده و ممکن است منجر به ضربان نامنظم قلب (آریتمی) شود. همچنین سبب افزایش میزان خطر لخته شدن خون و در نتیجه حمله قلبی و سکته مغزی میگردد.
حتی تماس با دود سیگار موجب افزایش میزان بروز بیماریهای قلبیعروقی در افراد غیرسیگاری میگردد.
استرس
به نظر میرسد که استرس (بویژهدربرخیافراد) سبب افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میشود. شاید علت این افزایش میزان خطر، بالا رفتن تعداد ضربان قلب و فشارخون و آسیب به سرخرگها بدلیل استرس میباشدکه با گذشت زمان روی می دهد. همچنین ممکن است استرس در ایجاد سایر رفتارهای مخاطرهآمیز مثل تغذیه بیش از حد، استعمال دخانیات و سوء مصرف الکل دخیل باشد.
